Balansverslag

Het balansverslag

Lievelingsboeken

De boeken die mij het meest aangesproken hebben van mijn leeslijst zijn Woesten van Kris van Steenberge en Siegfried van Harry Mulisch. De gemene deler van Woesten en Siegfried is dat het in allebei de boeken gaat over een 'duivels' kind.

Woesten

In Woesten is dit het kind Naamloos. Dit is een van de twee zonen van Elisabeth, een van de hoofdpersonen van het boek. Naamloos heeft een misvormd hoofd. Zijn vader houdt niet van hem, omdat hij geobsedeerd is door schoonheid en Naamloos is niet mooi. Daarom heeft hij het kind ook geen naam gegeven. Het boek bestaat uit vijf delen. In het eerste deel lees je het verhaal door de ogen van Elisabeth en daarna beleef je de dorpsgeschiedenis door de ogen van respectievelijk Guillaume, Naamloos en Valentijn. In het vijfde deel wordt het boek afgesloten door de op leeftijd gekomen tweeling Naamloos en Valentijn. Het duurde even voordat ik in het verhaal zat, maar toen ik erin zat, las het boek lekker door. Het verrassende van dit boek vond ik dat het dus vanuit vier personen is geschreven. Na het lezen van een boek blijf je altijd met vragen zitten. Je wilt antwoorden op de open plekken in het boek. Dit had ik ook nadat ik het deel van Elisabeth uit had. Het einde van het deel gaf het idee dat Elisabeth vermoord is, maar je weet niet door wie, waarom en hoe. Maar gelukkig zijn er nog vier delen in het boek. In elk deel worden oude open plekken opgelost, maar in elk deel komen er ook weer nieuwe open plekken bij. Dit zorgde ervoor dat ik na elk deel weer snel verder wilde lezen.

Siegfried

In dit boek draait het om het kind genaamd Siegfried. Dit is het fictieve kind van Hitler. De hoofdpersoon van het boek is de schrijver Rudolf Herter. Hij komt in contact met het echtpaar Falk, dat meent gezorgd te hebben voor het kind van Hitler. Door hun verhalen komt Herter er langzamer hand achter dat Hitler een kind had met Eva Braun. De reden dat dit boek me aansprak, komt vooral door de climax waar naartoe wordt gewerkt. Rudolf Herter, de hoofdpersoon van het boek, is al heel zijn leven gefascineerd door Hitler. Hij wil Hitlers gedachtes en daden begrijpen. Het boek begint idyllisch, maar wordt naar het einde toe steeds donkerder. Als Herter uiteindelijk achter de ware aard van Hitler komt, stopt zijn hart met kloppen. Zo is het mysterie achter Hitler nog steeds niet opgelost.  Ik houd van boeken met veel spanning, zodat je maar in het boek blijft lezen. Dat heeft dit boek zeker, je wilt er achter komen wat er achter Hitler schuilt en daarom blijf je maar lezen.

 

Vroeger

Vroeger hield ik al niet van lezen en ik was er ook niet heel goed in. Wel hield ik ervan als mijn vader me boeken voorlas, dit heeft hij dan ook veel gedaan en niet de minste boeken. Zo heeft hij bijvoorbeeld Kees de jongen van Theo Thijssen voorgelezen en alle delen van de kronieken van Narnia van C.S. Lewis. Maar toch heb ik de passie voor lezen niet van mijn vader overgenomen.

Literatuurlessen en leesblog

De literatuurlessen over bepaalde stromingen vond ik meestal wel nuttig om de tijd waarin het boek is geschreven beter te begrijpen. Als je meer achtergrond informatie hebt over een boek is het vaak makkelijker om het boek te lezen. Wel kwam de stof in de literatuurlessen vaak overeen met de literatuurlessen van Engels en de andere talen. Zo krijg je soms driedubbel dezelfde informatie binnen en dan worden de lessen een beetje saai.

De leesblog heeft me gedwongen om boeken te gaan lezen. Dit heeft me erg geholpen, want uit mezelf begin ik haast nooit in een boek. Na elk gelezen boek heb ik een opdracht op mijn leesblog geplaatst. De creatieve opdrachten vond ik vaak het leukst om te maken, want ik houd ervan om dingen vanuit een ander standpunt te bekijken of om een boek in een plaatje te vatten. Minder leuk vond ik de opdrachten waarin je het boek dat je gelezen hebt zakelijk moet analyseren. Dit komt omdat ik me meer interesseer voor het gevoel en de gedachtes die achter het boek zitten dan bijvoorbeeld de setting en de vertel/vertelde tijd.

 

Nu

De grootste les die ik heb geleerd uit de literatuurlessen en de leesblog is dat je even moet doorzetten als je net in een boek begint. Het duurt altijd lang voor ik echt in een boek zit, dit is meestal niet te wijten aan de kwaliteit van het boek. Misschien komt het doordat ik nog niet zoveel gelezen en dus niet echt gewend ben aan het lezen van boeken. Als ik dan eenmaal in het verhaal van een boek zit, vind ik het wel leuk om verder te lezen. Ik heb dus geleerd dat je een boek niet gelijk weg moet leggen, als je niet door de eerste pagina’s komt. Als je gewoon verder leest, blijkt het later toch vaak een leuk boek te zijn. Ik lees nog steeds niet zo graag, maar door de literatuurlessen zal ik in het vervolg wel sneller een boek pakken dan vroeger. Ook ben ik vooruit gegaan op het gebied van het niveau van de boeken die ik lees. Vroeger las ik alleen tienerboeken, maar nu heb ik ook echte literatuur gelezen.

Villa des Roses, Willem Elsschot

Algemene Informatie

Willem Elsschot, Villa des Roses
Querido, Amsterdam, 1969, 13e druk (eerste druk 1913)
127 bladzijdes

Genre: roman

Samenvatting:

Het boek speelt zich af in en nabij het pension Villa des Roses, dat verklaard ook gelijk de titel. Het echtpaar Brulot houdt in een Parijs van 1900 dit pension. Deze roman heeft verschillende verhaallijnen, die redelijk los van elkaar staan. Deze zijn allen weer verbonden doordat ze zich in en om het pension afspelen. En de verhaalpersonen met elkaar opgescheept zitten.
Madame Gendron is een 92-jaar oude dame die door mevrouw en meneer Brulot voor de gek wordt gehouden. Zij neemt wraak door het door mevrouw Brulot vertroetelde aapje in de open haard te gooien. De heer Martin is een zakenman die al maanden niet betaald heeft en op een gegeven ogenblik verdwijnt, zijn Poolse maîtresse en diens moeder achterlatend. Dan is er nog de hoofdverhaallijn, die van het kamermeisje en de Duitse gast Richard Grünewald. Hier ontstaat een relatie, van haar kant is het echte liefde. De Duitser ziet het meer als een avontuurtje. De relatie is lastig omdat Louise van lage stand is in tegenstelling tot de stand van Richard. Na een abortus, waar Richard niets vanaf wist, gebeurt waar Louise al vanaf het begin bang voor was. Hij verlaat Louise na 5 maanden, voor een rijke Amerikaanse dame. Hij liegt haar voor dat hij naar zijn ouderlijk huis in Duitsland vertrokken is. Zij schrijft hem nog een aantal wanhopige ‘kom-a.u.b.-terug’ brieven, die hij vervolgens niet beantwoordt. Als het pension wordt opgeheven, omdat de huur opgezegd wordt, gaat Louise terug naar haar geboorte dorp.[1]

Verwerkingsvragen

Kenmerken van de tachtigers:
-        Ze rekenen af met de oude literatuur, een nieuwe eeuw, nieuwe literatuur.
-        Personages zetten zich af tegen de burgerlijkheid.[2]
-        L’art pour l’art
-        Spreektaal en grove taal
-        Realisme, naturalisme en sensitivisme[3]

Voorbeelden uit Villa des Roses:

Het boek zet zich af tegen de burgerlijkheid. Er gebeuren ongewone dingen in het pension Villa des Roses. Elsschot heeft in interview gezegd dat hij het boek spontaan heeft geschreven, maar als je het boek leest merk je de literaire verfijning. Dit spreekt dus van l’art pour l’art. Ook probeert Elsschot een zo realistisch mogelijk beeld van zijn personages weer te geven. Een andere kenmerk is het afrekenen met de oude moralistische literatuur. Dit doet Elsschot in dit boek doordat de personages zich niet altijd zedelijk gedragen.

Villa des Roses van Willem Elsschot is een boek uit de stroming van de tachtigers, omdat er een aantal kenmerken van de tachtigers in het boek zitten.

---

[1] http://www.samenvattingen.com/documenten/8402110/Villa+des+roses+Elsschot%2C+Willem/?q=villa%20des%20roses%20willem%20elsschot

[2] http://www.schooltv.nl/video/de-tachtigers-een-literaire-beweging-die-breekt-met-burgerlijkheid/

[3] https://nl.wikipedia.org/wiki/Tachtigers#Kenmerken

De uitvreter, Nescio

 

Algemene Informatie

Nescio, De uitvreter

Haarlem, J.H. de Bois, 1918
30 bladzijdes

Genre: novelle

Samenvatting:

De uitvreter is Japi. Japi is een jongeman die "uitvreet": hij leeft van andermans centen, leent spullen zonder ze terug te brengen, en geniet daar uitermate van. Bavink komt hem in Zeeland tegen en brengt hem mee naar Amsterdam, waar ze beiden vandaan komen. Ze worden goede vrienden. Bavink is een schilder die af en toe eens een schilderij verkoopt zodat hij ervan kan leven, maar eigenlijk lacht hij de mensen uit die zijn werk prijzen, want hij vindt dat zijn schilderijen maar een akelige reproductie zijn van de schoonheid van de werkelijkheid.

Voor een tijdje vreet de uitvreter Bavink, Koekebakker (de verteller) en Hoyer uit. Op een gegeven moment heeft hij wel een baantje gevonden op een kantoor, maar hij verprutst het daar, is niet geschikt voor werken. Van het solliciteren wordt hij al naar.

Een zomer is hij ineens verdwenen, naar België. Later blijkt dat hij daar een Frans meisje had ontmoet, Jeanne, maar ze heeft een ziekte en zal sterven.

Daarna vreet Japi niet zoveel meer uit, hij is serieuzer geworden. Hij gaat in de handel en werkt hard in Afrika. Na drie, vier jaar komt hij weer terug, het harde werken en de sleur van het dagelijks leven bevalt hem niet. Uiteindelijk stapt hij op een zomermorgen van de brug, nadat Jeanne aan haar ziekte is gestorven.[1]

 

Verwerkingsvragen

Kenmerken van de tachtigers:
-        Ze rekenen af met de oude literatuur, een nieuwe eeuw, nieuwe literatuur.
-        Personages zetten zich af tegen de burgerlijkheid.[2]
-        L’art pour l’art
-        Spreektaal en grove taal
-        Realisme, naturalisme en sensitivisme[3]

Voorbeelden uit de uitvreter:

Een van de kenmerken is dat de personages zich af zetten tegen de burgerlijkheid. Japi is geen normale burger, hij vreet zijn vrienden uit en heeft geen werk. Later in het verhaal gaat hij werken en trouwt hij maar van het burgerlijke leven wordt hij zo ongelukkig dat hij van de brug springt. Ook wordt er in het boek veel gebruik gemaakt van spreektaal. Nescio schrijft bijvoorbeeld ‘datti’ in plaats van ‘dat hij’. Een ander kenmerk van de literaire werken van de tachtigers is dat er dingen uit het realisme en naturalisme in terug komen. Dit zie je ook in De uitvreter. Bavink is een schilder en schildert landschappen en houdt van de natuur.

De uitvreter is een boek uit de stroming van de tachtigers, omdat er een aantal kenmerken van de tachtigers in het boek zitten.

 

---

[1]http://www.samenvattingen.com/documenten/1399645/De+uitvreter%2C+Titaantjes+en+Dichtertje+Nescio/?

[2] http://www.schooltv.nl/video/de-tachtigers-een-literaire-beweging-die-breekt-met-burgerlijkheid/

[3] https://nl.wikipedia.org/wiki/Tachtigers#Kenmerken

 

De wetten, Connie Palmen

 

Algemene informatie

Connie Palmen, De wetten

Prometheus Amsterdam, 1991

193 pagina’s

Genre: roman

Samenvatting:

Het boek beschrijft een aantal jaren uit het leven van Marie Deniet, een studente filosofie aan de universiteit van Amsterdam. Het boek bestaat uit zeven hoofdstukken, elk hoofdstuk gaat over een andere man, die een belangrijke rol in haar leven speelt.

De astroloog leert zij kennen in het Antiquariaat waar zij werkt. De man maakt een ietwat verstrooide indruk en lijkt op het eerste gezicht iemand te zijn die zij niet graag zou willen leren kennen. Na een tijdje door de winkel gesnuffeld te hebben, komt de man naar haar toe en zegt hij: “Boogschutter-Schorpioen”. Dit sterrenbeeld klopt en hij geeft haar vervolgens een uitgebreide beschrijving van haar persoonlijkheid. Wat hij zegt ligt akelig dicht bij de werkelijkheid. De astroloog is afhankelijk van het leven en heeft het getal 33 nodig om houvast aan te kunnen ontlenen. Zij is onafhankelijk en beschrijft zichzelf meer als iemand waarvan het leven afhankelijk is.
De astroloog verdwijnt uit haar leven als zij meer omgaat met de epilepticus en de astroloog vertrekt naar Frankrijk.

De epilepticus leert zij toevallig kennen bij een college op de universiteit. Hij zit naast haar en maakt zich behoorlijk kwaad om de spreker. Later blijkt hij Daniël Daalmeyer te heten en een epilepticus te zijn. Hij is gek op ziekten, ook op haar huidziekten. En hij is mooi, maar dat valt haar pas op als zij zijn avances al in de lucht heeft geslagen. Ze eet bij hem, maar komt dan terecht bij vrienden van hem, omdat hij te laat komt op hun afspraakje. De vrienden zijn vreselijk en het is geen leuke ervaring. Ook het etentje is niet erg interessant. Hij adviseert haar naar een college van een bekende filosoof te gaan luisteren.

Zo komt zij terecht bij de filosoof. Eigenlijk is deze man een verwijzing naar haar verleden. In het verleden heeft zij een relatie gehad met haar maatschappijleer docent. Deze man was veel ouder dan haar en zij voelde zich aangetrokken tot zijn intelligentie en zijn verhalen. Maar hij vond dat hij haar niet genoeg kon bieden en is uiteindelijk de reden van haar filosofie studie. De filosoof is ook oud en opnieuw voelt zij zich aangetrokken. Het is iets in zijn gezicht wat haar trekt. Een hele tijd houdt zij het vol om het spannend te houden en blijft zij op afstand. Maar als het lokaal van de lezingen wordt veranderd komt zij pal voor zijn neus te zitten en krijgt zij contact met hem. Hij helpt haar met haar scriptie, maar vindt op een gegeven moment ook dat hij haar niets meer te bieden heeft. Hij geeft haar het adres van de priester, waar zij haar scriptie naar op kan sturen.

De priester is erg onder de indruk van haar filosofie en nodigt haar door middel van een brief uit bij hem thuis. Zij voelt zich gevleid, dat deze belangrijke priester-filosoof haar bij hem thuis uitnodigt. Zij heeft alleen al snel door dat zijn aandacht voor haar van seksuele aard is. Tijdens een diner vertelt hij haar dat hij elke week andere vrouwen op bezoek krijgt. Zij walgt van hem en hij is de lelijkste man die ze ooit gezien heeft. En toch gaat zij in op zijn seksuele lusten.
Dat is dan ook meteen de laatste keer dat zij intiem met hem omgaat, want na deze seksuele uitspatting speelt hij alleen nog maar een rol bij haar scriptie en einddoctoraal.

Als zij thuis aan het bijkomen is van haar misschien ietwat verkeerde keuze ten opzichte van de priester, krijgt zij een brief. In deze brief staat dat haar goede vriend, de astroloog is overleden. Hij is in een kloof gevallen in Frankrijk. De brief is van een goede vriend van de astroloog, Hugo Morland. Deze man is fysicus en komt vanuit Frankrijk naar Nederland om de begrafenis bij te wonen. Ze spreken af en meteen merkt ze dat ze zich seksueel aangetrokken voelt tot het slome karakter van Hugo. Ze gaan een strandwandeling maken en van het een komt het ander. In de dagen die volgen voordat de begrafenis plaats vindt, slapen zij bij elkaar en hebben ze seks. Maar na de begrafenis moet hij weer terug naar zijn vrouw en verlaat hij haar. Zij is verdrietig, maar weet wel dat de relatie puur fysiek was en niet veel voorstelde.

Naast haar studie houdt zij ervan kunst te bekijken. Zo ook een beeld van de beroemde kunstenaar Lucas Asbeek. Het is een raar beeld, het is bedoeld om af te schrikken, maar daardoor trekt het haar juist erg aan. Zij weet meteen dat ze verliefd is op de kunstenaar en dat hij haar levensdoel is. Wat zij niet weet is dat zij de man al eerder ontmoet heeft, in het antiquariaat, op haar laatste werkdag.
Ze besluit haar einddoctoraal drastisch te veranderen en niet te schrijven over tekst, over dat wat alle studenten aanhangen. Ze besluit te schrijven over hem, over Lucas Asbeek, de kunstenaar. Ze schrijft lang achterelkaar en belt dan de filosoof op, om hem te vertellen dat zij haar doctoraalscriptie afheeft. Ze heeft geschreven over de angst voor publicatie, de angst om in het openbaar te treden.
Ze haalt haar studie en dan is hij er ineens. Hij staat zomaar in de hal en ze stapt op hem af. Ze vertelt hem alles, over dat zij altijd al van hem houdt en dat zij haar scriptie over hem geschreven heeft. Ze spreken af en worden verliefd. Maar zij vergeet zichzelf en denkt teveel aan hem. In plaats van voor zichzelf te leven, leeft zij voor hem. Ze eet slecht, vermagert en hiermee vergooit zij hun relatie.
Uiteindelijk kan Lucas de relatie niet meer aan en maakt hij er een einde aan.

Dat is het tijdstip waarop ze naar de psychiater toe stapt. Ze vertelt hem in een aantal brieven alles wat er gebeurd is, van astroloog tot kunstenaar en trekt een hele hoop conclusie’s ten opzichte van haar eigen leven. Ze concludeert dat ze zich zelf uit het oog verloren heeft en in die tijd te veel voor anderen is gaan leven dan voor zich zelf. Terwijl zij aan de andere kant ook erg voor zich zelf leefde en niet in de gaten had wat anderen voor haar voelde. Ze is erg in de war, gebeurtenissen uit het verleden komen weer naar boven. Maar haar verhaal moet ze kwijt en als ze alles eruit gestort heeft, voelt ze zich beter en heeft ze ook de psychiater niet meer nodig. Dat is het punt waarop het boek eindigt.[1]

Verwachtingen

Ik heb dit boek gekozen, omdat ik nog geen boek van een vrouwelijke schrijfster op mijn leeslijst had staan en dit boek heeft een goed niveau. Verder heb ik me van tevoren niet echt in het boek verdiept, dus heb ik ook geen verwachtingen.

Motieven en thema

Het overkoepelende thema van het boek is het zingeven aan het leven door vallen en opstaan. Dit blijkt ook een beetje uit de flaptekst. Deze tekst luidt: ‘Als ik val zal ik huilen van geluk’ van Samuel Beckett. Een paar van de motieven die in het boek naar voren komen zijn mannen, wetten, filosofie en het willen schrijven. In elk hoofdstuk ontmoet de hoofdpersoon Marie een andere man met een andere levensvisie en dus ook zijn eigen wetten. De filosofie komt ook steeds weer terug in het boek. Marie wil graag schrijver worden, maar het is een moeizame weg voor haar, het gaat met vallen en opstaan.[1]

Beoordeling

Het boek gaat over de zoektocht naar waarheid en geluk van de hoofdpersoon Marie Deniet. Kennis probeert ze op te doen bij de zeven mannen die ze in het boek ontmoet. Aan het eind lijkt alsof ze de waarheid en het geluk gevonden heeft, maar dan ontmoet ze de laatste man van het boek, de psychiater en valt alles weer uit elkaar. De manier waarop Marie naar de wereld kijkt, is soms hetzelfde als hoe ik naar de wereld kijk. Dit sprak me het meest aan in het boek.

---

[1] http://www.havovwo.nl/vwo/vne/bove/de%20wetten%20a.pdf

---

[1] http://www.samenvattingen.com/documenten/8483760/De+wetten+%3A+roman+Palmen%2C+Connie/?q=de%20wetten%20connie%20palmen%20samenvatting

Max Havelaar, Multatuli. Romantiek 3b Betoog

Max Havelaar

In deze periode hebben we het gehad over de Romantiek. Hierbij hebben we het boek Max Havelaar of der Nederlandsche Handel-Maatschappij van Multatuli, oftewel Eduard Douwes Dekker, gelezen. Maar is dit boek eigenlijk wel representatief voor de Romantiek?

De Romantiek 

De Romantische literatuur is een expressie van gevoelens. De schrijver leeft in onvrede met de werkelijkheid en heeft een sombere, pessimistische kijk op het leven, dit wordt ook wel Weltschmerz genoemd. De schrijver neemt zijn toevlucht in de natuur, sprookjes, het verleden of in het griezelige of geheimzinnige. Men had de voorkeur voor lyrische teksten, hierin staat de weergave van gevoel en emotie centraal.[1]

In Nederland is de periode van de Romantiek meer een mengeling van Romantiek met Realisme. Dit komt omdat in deze periode de Belgische opstand uitbrak. De studenten moesten zich dus bezig houden met het eren van het vaderland en konden zich niet volkomen ontplooien in de Romantiek. Realistische romans zijn vaak krachtige politieke en sociale protesten en er worden vaak verschillende lagen van de bevolking belicht.

Max Havelaar

De Max Havelaar of der Nederlandsche Handel-Maatschappij is representatief voor de Romantiek, omdat Havelaar een romantisch personage is. Hij is een strijder tegen het onrecht wat de Javanen wordt aangedaan, hij is emotioneel en hij is een dromer. Ook worden in de Max Havelaar fictie en werkelijkheid verweven met elkaar, dit is typerend voor de Romantiek. Multatuli heeft zelf in Nederlands-Indië gewerkt, dus aan de ene kant is het een soort autobiografie. Aan de andere kant heeft Multatuli er ook veel dingen bij bedacht om zijn standpunt sterker te maken. Zo is Max Havelaar beschreven als een ware held, hij doet niks fout. In het echt leefde Multatuli natuurlijk niet zo foutloos. In het boek zitten humoristische stukken, dit is weer typerend voor de Romantiek. Bijvoorbeeld het stuk over Droogstoppel, hij wordt beschreven als een beetje domme en onwetende man, dit gebeurt op een grappige manier. Wat minder typerend is voor de romantiek uit het boek is dat Max Havelaar echt naar een oplossing zoekt om de werkelijkheid waarover hij ontevreden is, te verbeteren. In de Romantiek ontvluchte men de werkelijkheid meer, dan dat men de werkelijkheid wilde veranderen. Dit laatste punt is meer typerend voor het Realisme, want Realistische romans gaan vaak over sterke politieke en sociale protesten. Max Havelaar protesteert tegen de onderdrukking van de Javanen. Wat ook typerend is voor het Realisme in dit boek is dat er verschillende lagen van de bevolking worden belicht. Droogstoppel is rijk, sjaalman is arm, het stamhoofd in Nederlands-Indië is rijk, Saïdjah en Adinda zijn arm. Er zitten dus kenmerken van de Romantiek en van het Realisme in dit boek. Toch vindt ik dat het representatief is voor de Romantiek, omdat in Nederland de Romantische periode een mengeling was van Realisme en Romantiek.[2]

Max Havelaar of der Nederlandsche Handel-Maatschappij is dus representatief voor de Romantiek. Dit omdat Max Havelaar een Romantisch personage is, omdat fictie en werkelijkheid door elkaar gebruikt worden en omdat het humoristisch is. Dat er ook kenmerken van het Realisme in het boek zitten is logisch, want in Nederland was de Romantische literatuur een mengeling van Romantiek en Realisme. Dus als je een boek uit de Romantiek wil lezen, kan ik je de Max Havelaar aanraden.

---

[1] Gerrit van der Meulen & Willem van der Pol, 2013. Laagland, literatuur & lezer. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff.

[2] http://www.npo.nl/literatuurgeschiedenis-19e-eeuw/08-05-2014/NPS_1242600



Reize door het Aapenland, Gerrit Paape. Verlichting 2a

Wikipedia: ”De verlichting als stroming wordt gezien als een van de pijlers onder de westerse beschaving en zette grote wijzigingen in gang in het denken over religie, filosofie, kunst, wetenschap en politiek. De verlichting gaf aanleiding tot modernisering van de samenleving door middel van individualisering, emancipatie, feminisme, secularisering en globalisering. Het gelijkheidsbeginsel, de mensenrechten en de burgerrechten vinden er hun wortels, net zoals het 'vrijdenken', het klassiek-liberalisme, het socialisme, het anarchisme.” (http://nl.wikipedia.org/wiki/Verlichting_(stroming)#Idee.C3.ABn.2C_ethiek_en_moraal)

De idealen die in de Verlichting centraal stonden zijn: vrijheid, individualisatie, gelijkheid, ontkerkelijking en mensen- en burgerrechten. Ze waren in deze tijd dus erg bezig met het land eerlijk maken, dus iedereen de zelfde rechten en iedereen heeft de vrijheid om te doen wat hij wil. Is er wat terecht gekomen van deze idealen of werken we er nog steeds aan? Of hebben deze idealen misschien wel plaats moeten maken voor andere?

Vrijheid en gelijkheid

In de verlichting streefden de mensen naar vrijheid, gelijkheid en eerlijkheid. Nederland is nu een democratie, de macht is eerlijk verdeeld. Voor iedereen gelden de zelfde wetten en rechten dus iedereen is gelijk voor de wet. Iedereen heeft het recht om naar school te gaan en iedereen heeft vrijheid van meningsuiting en godsdienstvrijheid. Nederland is dus erg vrij en geeft iedereen de zelfde rechten en kansen.

Individualisering

Nederland is nu erg individualistisch ingesteld. Dit is vooral gekomen door de industriële ontwikkelingen, want hierdoor kwam er meer welvaart. Dit heeft er toe geleid dat groepen onafhankelijker werden van elkaar. Ook door de ontzuiling ging men zich meer richten op het individu. Mensen begonnen buiten hun groepsgrenzen te kijken en werden individuen, ze behoorden niet meer tot één bepaalde groep. Dit is nu nog steeds zo.

Emancipatie

Emancipatie is het streven naar een volwaardige plaats in de samenleving vanuit een achtergestelde positie. Vanuit dit streven zijn de mensenrechten en de burgerrechten ontstaan, die bestaan nu nog steeds. De emancipatie gaat nog steeds door, we streven nu nog steeds naar gelijkwaardigheid tussen man en vrouw.

Secularisering

Onder Secularisering verstaan we de ontkerkelijking, religie moet minder maatschappelijke invloed hebben. De afgelopen jaren heeft er zeker ontkerkelijking plaats gevonden, steeds minder mensen gaan actief naar de kerk. Maar de kerk heeft nog steeds invloed, zo zijn er nog verschillende christelijke politieke partijen, zoals het CDA, de Christen Unie en de SGP. Ook is de koning christelijk opgevoed.

Dus wat op Wikipedia staat klopt, de verlichting vormt een van de pijlers onder de westerse beschaving. Alle idealen die in de verlichting centraal stonden, vinden we nu nog steeds heel belangrijk.  Deze idealen hebben Nederland verbeterd, ons land is veel gelijker, vrijer en eerlijker geworden. En we werken nu nog steeds aan deze idealen.

 

Klucht van de molenaar, G.A. Bredero

Het genreschilderij van Jan Steen ‘Het vrolijke huisgezin’ is kenmerkend voor de belerende kunststijl in de Renaissance. Op het schilderij zie je een gezin waarin veel misgaat. In het midden van een kamer staat een tafel waaraan veel mensen zitten te eten, alcoholische dranken te drinken en te roken. Op de grond ligt ook veel rotzooi. Aan de openhaard hangt een briefje waarop staat: zo de ouden zongen, zo piepen de jongen.
Er wordt duidelijk gebruik van exempla contraria gebruik gemaakt. De ouders geven door middel van veel drank het slechte voorbeeld aan hun kinderen. De normen en waarden die in dit schilderij centraal staan, zijn dat je het goede voorbeeld aan je kinderen en andere mensen moet geven en jezelf onder controle moet houden.
Dit kun je in verband brengen met de klucht van de molenaar, want hierin geeft slimme Piet ook het verkeerde voorbeeld aan zijn knecht Joost.

 Het volgende schilderij van Jan Steen is ‘soo gewonne, soo verteert.’ Op het schilderij zie je 5 mensen op de voorgrond afgebeeld. Vier daarvan staan of zitten rondom een tafel in een kamer. Op de achtergrond zie je in de andere kamer ook twee mensen aan het overleggen. De twee vrouwen aan de tafel, de oude en jonge, duiden op een koppelaarster en een prostituee. De man die de oesters eet, is waarschijnlijk rijke man. De titel van het schilderij betekent de wisselvalligheid van het bestaan. Als je snel rijk bent, kun je het zo weer verliezen. In deze ruimte geldt dat voor de rijke man, die zijn geld zo kan verkwisten.
 Op het schilderij op de schoorsteen staat vrouwe Fortuna, die de moralistische les onderstreept. Fortuna staat op een dobbelsteen, teken van toeval, en op een bol, teken van instabiliteit. Dit wil dus zeggen dat lot allebei de kanten op kan gaan.
Ook bij de klucht van de molenaar is het lot onzeker, want slimme Piet denkt dat hij met Trijn Jans naar bed gaat, maar uiteindelijk is het zijn eigen vrouw.

 

Dit schilderij is geschilderd door Pieter de Hooch en heet ‘Een gezelschap op de plaats achter een huis’. Ook in dit schilderij wordt het dagelijks leven afgebeeld. In het schilderij zie je een man en een vrouw en een tafel zitten. Bij de tafel staat nog een vrouw, die een glas bier in haar hand heeft. Rechts achterin staat een vrouw, die een koperen keten schoonmaakt boven een houten vat. De vrouw aan de tafel perst een citroen uit boven haar zoete wijn, om de wijn op smaak te brengen. Een citrusvrucht is een symbool voor de liefde, een citroen staat voor zure liefde of valse vriendschap. Er hangt een sfeer van verleiding, de man, de minnaar, kijkt geïnteresseerd naar de vrouw tegen over hem. In de schilderij wordt niet expliciet gebruik gemaakt van exempla contraria, maar je kunt het schilderij wel goed in verband brengen met de klucht van de molenaar van Bredero. De man kun je zien als slimme piet en dan is de vrouw, die tegenover hem zit, Trijn Jans. De vrouw die achter de man staat zou je kunnen zien als Aaltje, de vrouw van Piet. Piet probeert Trijn te verleiden terwijl zijn vrouw erbij staat, dit is in het verhaal ook zo. De citroen in Trijns hand staat voor valse vriendschap. Ze spreekt ’s nachts stiekem af met Piet, maar zegt het ook tegen zijn vrouw, zodat ze kunnen omwisselen. Ze doet dus alsof ze in gaat op slimme piet, maar dit is vals.